22

Niezwykłe historie

18–31 marca 2014 nr 5 (201) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Morskie opowieści

Trójmasztowym statkiem, należącym do Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej

„De Vliegende Hollander”, czyli po polsku „Latający Holender” dowodził najbardziej

chyba doświadczony kapitan, stary Bernard Fokke. Tylko kapitan Fokke pokonywał

odległość z Amsterdamu do Batawii w trzy miesiące. Zaczęto podgadywać, że kapita-

nowi Fokke sprzyjają diabli lub wręcz, że kapitan Fokke jest na usługach diabelskich.

Dla marynarza wyjście w piątek w morze nie mieściło się w głowie. To był stary, od-

wieczny marynarski przesąd. Jednak Fokke rozkazał podnosić żagle. I odpłynął… Nie

doszedł do Batawii. Nie pokazał się już w żadnym innym porcie, co nie znaczy, że nie

pokazał się już nigdy. Przeciwnie! Raz po raz jego statek i sam stary kapitan pokazy-

wali się marynarzom na morzu i było to najczęściej podczas sztormu, ciężkiej mgły

i w innych groźnych sytuacjach, zagrażających statkom i ich załogom.

wać, że kapitanowi Fokke sprzyjają

SZYMON KAZIMIERSKI

diabli lub wręcz, że kapitan Fokke

Kiedy rum zaszumi w głowie,

jest na usługach diabelskich. Łatwo

Cały świat nabiera treści,

się w to wierzyło, bo Fokke nie był

Wtedy chętnie słucha człowiek

zbyt miłym człowiekiem. Należał

Morskich opowieści…

raczej do gwałtowników i brutali o

Hej, ha! Kolejkę nalej!

niewyparzonych gębach, których

Hej, ha! Kielichy wznieśmy!

tak zwani normalni ludzie starają się

To zrobi doskonale

raczej unikać. Kompania jednak go

Morskim opowieściom…

trzymała, bo nie było nigdzie kapita-

na lepszego niż Fokke.

Wszyscy patrzący na „Latające-

Chciałoby się napisać, że są to

go Holendra” szykowanego do drogi

słowa starej żeglarskiej szanty od

byli przekonani, że stary Fokke jed-

niepamiętnych czasów śpiewane w

nak zwariował. Dla marynarza, wyj-

portowych spelunkach całego świata,

ście w morze w piątek, nie mieściło

ale tak nie jest. Gdzieś na przełomie

się w głowie. To był stary, odwieczny

lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych

marynarski przesąd. W piątek nie

ubiegłego wieku słowa te napisał

wolno było rozpoczynać podróży!

pan Konrad Łapin, występujący pod

Podróż rozpoczęta w piątek musia-

pseudonimem literackim Jacek Ka-

ła skończyć się fatalnie! A tu, stary

sprowy, pisarz i poeta z Trójmiasta.

idiota Fokke chce rozpocząć podróż

Pan Łapin prawdopodobnie chciał

w Wielki Piątek.

rozpowszechnić wśród Polaków me-

Kapitan Fokke nie zwariował. Po

lodię naprawdę starej, bo pochodzą-

prostu szykował się do pobicia swo-

cej jeszcze z XVIII wieku żeglarskiej

ich konkurentów. Wiadomo było, że

szanty, którą śpiewała po całym

jeśli ktoś przybędzie do Batawii jako

świecie brytyjska marynarka wojen-

Tak wyglądały wszystkie holenderskie galeony Kompanii Wschodnioindyjskiej. Tak też

pierwszy i na razie jedyny kupują-

na, słynna Royal Navy. Melodia jest

musiał wyglądać „Latający Holender”. Przed Państwem pieczołowicie wykonana replika

cy – za pobrany towar zapłaci cenę

miła, skoczna, wpadająca w ucho

galeonu „Batavia”. W jej rekonstrukcji użyto starych, autentycznych planów, materia-

minimalną. Potem, kiedy do Batawii

i bardzo pomocna przy wspólnym

łów, a nawet narzędzi używanych w XVII wieku

dotrą inne statki, nie będzie już tak

wykonywaniu ciężkiej roboty, jakiej

słodko. W drodze powrotnej, ten któ-

twórczości, często po prostu wul-

było wciąż pełno na wielkich brytyj-

tru i morskich prądów. Kompania

Doskonały marynarz –

ry pierwszy zawinie do Amsterdamu

garnej i plugawej, mającej przed-

skich żaglowcach. Od razu trzeba

Wschodnioindyjska, powołana do

kapitan Fokke

sprzeda swój ładunek po najwyższej

stawiać jakoby twardy charakter

Wczesnym

przedpołudniem,

powiedzieć, że utwór pana Łapina

handlu z południową Azją, musiała

cenie, bo dla tłumu kupujących bę-

polskiego żeglarza, a świadczącej

w Wielki Piątek 1650 roku, na por-

nie jest tłumaczeniem i z orygi-

się liczyć z ogromnym dystansem,

dzie jedynym sprzedającym. Wia-

jedynie o seksualnych obsesjach

towym nabrzeżu w Amsterdamie

nalnym tekstem nic go nie łączy.

jaki oddzielał Amsterdam od ówcze-

domo, że kapitanowie będą czekali

autorów tego „dzieła”.

zebrał się spory tłum. Ludzie z nie-

Słowa oryginalne – to opowieść o

snej Batawii, czyli obecnej Dżakarty

aż do końca świąt, bo nikt z nich nie

Myli się ktoś, kto uważa, że

chęcią przyglądali się jak wielki,

marynarzu-pijaku, który chlał przez

położonej na wyspie Jawa w Indo-

odważy się na podróż przed ich za-

morskie opowieści starych żeglarzy

trójmasztowy galeon należący do

całą noc i teraz, rano leży jak trup,

nezji. Tutaj statki Kompanii zaopa-

kończeniem. Wychodząc w morze

są głupie i zmyślone, że powsta-

Holenderskiej Kompanii Wschod-

podczas gdy koledzy muszą wyko-

trywały się w cenne towary, by przy-

w Wielki Piątek, Fokke miał w ten

wały w atmosferze alkoholowego

nywać pracę nie tylko swoją, ale i

Kapitan Fokke – doskonały marynarz, który

sposób nad nimi przewagę nie tylko

smrodu i tytoniowego dymu. Wcale

pracę za tego pijaka. „Co robić z tym

jak nikt inny znał i wyczuwał morze. Dosko-

dlatego, że potrafił pływać szybciej.

tak nie było. Żeglarze relacjonowali

pijanym marynarzem o tak wcze-

nale radził sobie z nawigacją. Precyzyjnie

Zarabiał kilka dodatkowych dni, na

po prostu jakieś wydarzenia, które

snym poranku” – zastanawia się

szybszym wyjściu z portu. No więc

miały miejsce na morzu, wydarze-

cała załoga. Pan Łapin napisał coś

wykorzystywał siłę wiatru i morskich prą-

tłumek stał, patrzył się i urągał sta-

nia które były dziwne, bulwersują-

innego. Żartobliwa fabuła przekonu-

dów. Zaczęto podgadywać, że kapitanowi

remu, ale nikt nie odważył się go

ce, których przyczyny marynarze

je, że tak zwane morskie opowieści

Fokke sprzyjają diabli lub wręcz, że kapi-

zatrzymać. Kiedy statek już odbijał

często nie potrafili dociec. Nie

są gadkami celowo zmyślonymi, po-

od nabrzeża, jakiś świętobliwy pa-

zmyślali. Zmyślaniem, dodawaniem

wstałymi przy kielichu, jak gdyby na

tan Fokke jest na usługach diabelskich.

stor zawołał: „Bernardzie Fokke, pa-

swojego, zajmowali się słuchacze

zamówienie spragnionych sensacji

wieść je z powrotem do Amsterda-

miętaj! W Wielki Piątek wychodzisz

marynarskich opowieści. Czyli, jak

nioindyjskiej, szykował się do drogi.

gości portowych knajp. Z brytyjskiej

mu. Nie istniał wtedy Kanał Sueski

w morze? Zbluźniłeś i ściągasz na

to się kiedyś w Ameryce mówiło –

Statek nazywał się „De Vliegende

szanty pozostała więc przy tekście

i droga do Batawii prowadziła wokół

siebie gniew niebios!”.

nie byli winni Indianie, ale bawiący

Hollander”, czyli po polsku „Latający

Łapina już tylko melodia. Tak prze-

ogromnego kontynentu Afryki, a ów-

się w Indian. Schemat działania

Holender” i dowodził nim najbardziej

robiona szanta o pijanym marynarzu

czesne statki nie były zbyt szybkie.

pozostawał zawsze ten sam. Na

chyba doświadczony kapitan Kom-

zyskała w Polsce ogromną popular-

Statek odpłynął

Podróż była więc strasznie długa i

lądzie, marynarską opowieść albo

panii, stary Bernard Fokke. Kapitan

ność i tytuł „Morskie opowieści”. Jak

i już nie wrócił

tylko kapitan Fokke pokonywał od-

Fokke odwrócił się do wołające-

się przerabiało po swojemu, albo

Fokke był człowiekiem, jak to byśmy

na skinienie czarodziejskiej różdżki

ległość z Amsterdamu do Batawii w

go, zaśmiał się szyderczo, splunął

wyśmiewało jako głupie gadanie

teraz określili, mocno kontrower-

namnożyło się nowych „autorów”,

trzy miesiące! Nikt inny nie potrafił

w wodę i rozkazał podnosić żagle.

pijanych  prostaków.  Proponuję

syjnym. Doskonały marynarz, który

wzbogacających tekst pana Łapina

dokonać podobnego wyczynu. Jak

I odpłynął… I nie doszedł do Bata-

opowieść najbardziej znaną, opo-

jak nikt inny znał i wyczuwał morze.

swoimi dodatkami. Ilość tych dodat-

to więc bywa wśród ludzi zazdro-

wii. Nie pokazał się już w żadnym

wieść chyba prawdziwą, bo mocno

Doskonale radził sobie z nawigacją.

ków dawno już przekroczyła 500

snych o sukcesy, zaczęto podgady-

innym porcie, co nie znaczy, że nie

trzymającą się faktów…

Precyzyjnie wykorzystywał siłę wia-

zwrotek! Nie mówmy o poziomie tej