1987–2012

19

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 18–31 marca 2014 nr 5 (201)

nielegalnymi) na Cmentarzu Janow-

Polskiej złożyli kwiaty na mogiłach

trzeba było, także w nocy i dni świą-

Był to główny temat codziennych

Bratuń, przewodniczący „Ruchu” we

skim, pod krzyżem z wieńcem cier-

Strzelców Siczowych. Relację z uro-

teczne, załatwiał sprawy konsularne.

wystąpień, np. w swoistym ukraińskim

Lwowie profesor Orest Włoch i wielu

niowym, wzniesionym w miejscu,

czystości zamieściła między innymi

Poświęcając swój wolny czas jeździł

Hyde Parku – centralnym punkcie

innych intelektualistów.

gdzie zostały zdewastowane groby

„Lwowska Prawda” 13 IV 1990 roku.

do Polaków oczekujących na przej-

Wielką mądrością żyjących we

miasta Lwowa, na prospekcie Lenina,

Strzelców Siczowych, złożono wień-

Starałem się przedstawić nie-

ściu granicznym, łagodził i rozwiązy-

Lwowie i na terenie Zachodniej Ukra-

między operą a pomnikiem Mickie-

ce z napisami polskimi na szarfach:

które poczynania nowo powstałego

wał konflikty w kolejkach oczekują-

iny Polaków było także i to, że od

wicza, w miejscu, gdzie przed wojną

„Braciom Ukraińcom – lwowscy

urzędu w pierwszych latach jego

cych na odprawę. Faktycznie przez

samego początku stanęli po stronie

wznosił się pomnik króla Jana III So-

Polacy”. Następnie uczestnicy uro-

funkcjonowania. Mimo że w ciągu

rok pełnił funkcję mojego nieformal-

tych, którzy podjęli w warunkach pie-

bieskiego. Coraz śmielej i odważniej o

czystości udali się na odkopywany

pierwszego roku byłem jedynym

nego zastępcy. Musiał się zmierzyć

restrojki walkę o wolną i samodzielną

swojej przynależności narodowej za-

Cmentarz Orląt, gdzie złożyli wień-

konsulem w tym urzędzie, to efekty

z wieloma problemami, zwłaszcza

Ukrainę. Profesor Leszek Mazepa w

częli mówić żyjący we Lwowie Polacy.

ce z napisami w języku ukraińskim:

pracy placówki zostały bardzo wy-

wtedy, gdy wyjeżdżałem służbowo

imieniu TKPZL oraz miejscowi Pola-

Na mniej lub bardziej formalnych

„Braciom Polakom – lwowscy Ukra-

soko ocenione przez kierownictwo

do innych obwodów. Z ogromu obo-

cy dawali temu wyraz w trakcie róż-

spotkaniach, w tym w urzędzie kon-

ińcy”. Leszek Mazepa w cytowanej

MSZ (podziękowania i gratulacje

wiązków wywiązywał się pan Jacek

norodnych spotkań z miejscowymi

sularnym, który był o każdej porze

książce pisze: „Przemówienia wygło-

od ministra Krzysztofa Jana Skubi-

zawsze wzorowo.

Ukraińcami.

dnia dla nich otwarty, zrodziła się

sili J. Hryniw, R. Bratuń i ja, apelując

szewskiego), miejscowych Polaków

Nie do przecenienia była pełna

Polacy aktywnie uczestniczyli w

myśl o utworzeniu organizacji zrze-

do Ukraińców i Polaków o wzajemne

(czemu dają wyraz przy każdym

zaangażowania praca mojej żony,

różnych akcjach politycznych, mię-

szającej Polaków.

moim pobycie we Lwowie), rodaków

Mirosławy. Pełniła funkcję księgo-

w Kraju, a także przez większość

wej, zajmowała się sprawami finan-

lwowskich Ukraińców.

sowymi, zaopatrzeniem oraz re-

Po roku funkcjonowania urzędu

cepcją interesantów o każdej porze

zwiększające się możliwości działa-

dnia i nocy (mieszkaliśmy na terenie

nia oraz nowe wyzwania spowodo-

konsulatu). Ludziom, często wymę-

wały, że MSZ znacząco wzmocniło

czonym i zdenerwowanym, zawsze

kadrowo naszą placówkę. W 1989

służyła dobrym słowem, szklanką

roku pracę w urzędzie podjęli kon-

herbaty lub kawy i w miarę potrzeby

sulowie: Andrzej Krętowski, Józef

podejmowała stosowne interwencje.

Fijał i Marian Ozimek. Odniosłem

Tej dwójce dzielnie sekundowali:

wrażenie, że skierowanie do pra-

Ewa Tarchanowa, kierowca „Giena”

cy we Lwowie traktowali jako

Kogut i Natasza Prochorowa. Dzię-

wyróżnienie i dowód uznania ich

ki nim urząd był czynny całą dobę,

kompetencji. Zaangażowali się z

jego pracownicy nie znali pojęcia

samozaparciem w realizację coraz

„godziny urzędowania”, pracowali

ambitniejszych celów, które sobie

zaś za marne grosze. Żaden z nich

wytyczaliśmy. Konsul M. Ozimek,

nie miał miesięcznych poborów

Uroczystość odsłonięcia pierwszego pomnika w miejscu zagłady polskiej wsi Huta Pie-

oddelegowany przez Ministerstwo

przekraczających równowartość stu

niacka. Przemawia konsul Włodzimierz Woskowski, 1989 r. Fotografia ze zbiorów autora

Handlu Zagranicznego, wiele do-

pięćdziesięciu dolarów. Kwota ta

wspomnień

brego uczynił w zakresie rozwijania

stanowi dla niektórych z nich pod-

Powstanie Towarzystwa Kultury

dzy innymi w wielu ogólnomiejskich

porozumienie i braterską przyjaźń,

współpracy gospodarczej między

stawę pobieranych dziś świadczeń

Polskiej Ziemi Lwowskiej to wynik

wiecach potępiających represje stali-

w duchu jedności walki w imię hasła

polskimi i ukraińskimi podmiotami.

emerytalnych. Ja sam mogłem wy-

Za wolność naszą i waszą. Uważam,

mądrości, odwagi i zaangażowania

nowskie, a popierających ukraińskie

Swoje przedstawicielstwa otworzyły

nagrodzić ich wysiłki tylko uznaniem

żyjących we Lwowie Polaków, a

dążenia niepodległościowe i prze-

że była to niezwykle ważna akcja w

we Lwowie Metronex i Unitra. Konsul

i szacunkiem, co dziś, z perspekty-

szczególnie ludzi takich jak: Leszek

obrażenia demokratyczne. Wiece od-

duchu pojednania, przyjęta przez

Andrzej Krętowski we właściwy sobie,

wy minionych lat, zwielokrotniam.

Mazepa, Władysław Łokietko, Adam

bywały się na placu przed uniwersyte-

obie społeczności ze zrozumieniem

profesjonalny sposób zajął się proble-

Efekty osiągnięte w tak krótkim

Kokodyński, Stanisław Czerkas, Zbi-

tem, koło Brygidek, przed więzieniem

i uczuciem ulgi, że nareszcie coś w

mami konsularno-prawnymi, zaś kon-

czasie były możliwe także dzięki

gniew Jarmiłko, Marian Baranowski,

na Łąckiego i we wspomnianym już

tym kierunku zaczyna się dziać”.

sul Józef Fijał polonijno-kulturalnymi.

wsparciu, życzliwości i w wielu spra-

Jan i Zbigniew Bilowie, Adolf Wisłow-

centrum Lwowa. Na placu przed Te-

Podobnego aktu polsko-ukra-

Pragnę podkreślić z całą mocą,

wach konkretnej pomocy ze strony

ski, bracia Emil i Józef Legowiczowie,

atrem Skarbkowskim, po raz pierw-

ińskiego pojednania – z inicjatywy

że efekty te zostały osiągnięte dzięki

licznych instytucji i organizacji kra-

Marta Markunina i dziesiątki innych.

szy w powojennym Lwowie, Polacy

konsulatu – dokonano 12 kwietnia

ofiarności, uporowi i serdecznemu

jowych oraz takich ludzi, jak Jerzy

Jestem szczęśliwy, że w okresie, gdy

manifestowali pod biało-czerwonymi

1990 roku, w czasie wizyty we Lwo-

zaangażowaniu się tych ludzi, którzy

Janicki. Na każdym kroku mogłem

powstawało Towarzystwo i miejsco-

liczyć na pomoc i wsparcie miejsco-

wi Polacy z dumą wojowali o swoją

wych Polaków, którym przewodził

tożsamość narodową, mogłem z nimi

wybitny uczony, wspaniały, mądry

być i udzielać im, w miarę sił i moż-

człowiek, profesor Leszek Mazepa.

liwości, różnorodnej pomocy. Duszą

Pozytywną atmosferę tworzyli

i prawdziwym przywódcą oraz prze-

miejscowi dziennikarze, z którymi

wodnikiem na tej trudnej drodze był

systematycznie się spotykałem, mię-

profesor Leszek Mazepa. Jego wy-

dzy innymi na comiesięcznych konfe-

soka kultura osobista, takt, zaanga-

rencjach prasowych. Niemały wpływ

żowanie, wyrozumiałość dla ludzkich

na sytuację miało i to, że udało się

słabości i ambicji, szacunek i uznanie

w niedługim czasie ułożyć pełne

w kręgach naukowych i kulturalnych

zrozumienia partnerskie stosunki z

odegrały decydującą rolę w tworze-

miejscowymi władzami i – o czym

niu organizacji.

wspomniałem – z opozycją.

Wyrazem mądrości, polegają-

W dwudziestą piątą rocznicę

cej na uwzględnieniu istniejących

powołania urzędu konsularnego we

realiów, była nazwa organizacji. Nie

Lwowie życzmy ludziom w nim za-

związek, zrzeszenie, organizacja itp.,

trudnionym wielu sukcesów w pracy

lecz Towarzystwo Kultury Polskiej

i wszelkiej pomyślności w życiu oso-

Ziemi Lwowskiej. Nazwa sugerowa-

bistym.

ła, o czym przekonywano władze,

że Towarzystwo to organizacja, która

Spotkanie w agencji konsularnej. (Od lewej) kosmonauta Mirosław Hermaszewski, jego

POLSkI ZESPÓŁ

jest otwarta dla wszystkich, którzy in-

żona i córka, żona konsula Mirosława Woskowska, konsul Włodzimierz Woskowski oraz

PIEŚNI I TAŃCA

teresują się polską kulturą, a więc nie

Jacek Klimowicz. Fotografia ze zbiorów Jacka Klimowicza

tylko Polaków. Stąd aktywnymi jego

WESELI LWOWIACY”

wie ówczesnego prezydenta Wojcie-

członkami zostali: Ukrainiec Konstan-

podjęli razem ze mną pracę w urzę-

flagami. Po raz drugi z flagami naro-

Zaprasza młodzież od 12 lat

cha Jaruzelskiego. Po raz pierwszy

ty Czawaga oraz wspaniały propaga-

dzie – w tym bardzo trudnym, obfitu-

dowymi Polacy brali udział w tzw. łań-

i wzwyż do nauki polskich tańców

w powojennej historii, w obecności

tor kultury polskiej, reżyser Polskiego

jącym w znamienne wydarzenia okre-

cuchu solidarności, w styczniu 1990

narodowych, regionalnych i lwow-

Ukraińców i miejscowych Polaków,

Teatru, Rosjanin Walery Bortiakow.

sie oraz tych konsulów, którzy zostali

roku. Taka postawa miejscowych

skich. Próby zespołu odbywają się

najwyższy rangą przedstawiciel pań-

Wspierali również powstanie Towa-

skierowani do pracy w 1989 roku. To

Polakówmiała pozytywny wpływ na

stwa polskiego oficjalnie złożył kwia-

rzystwa miejscowi dziennikarze –

dzięki panu Jackowi Klimowiczowi,

ich relacje z lwowskimi Ukraińcami.

w szkole nr 10 w środy i piątki od

ty na wydobytych, częściowo spod

codzienni goście konsulatu – i takie

znającemu Lwów i realia lwowskie

Bardzo ważnym wydarzeniem, z

godz. 19:30 do 21:00.

gruzu i śmieci, mogiłach Obrońców

autorytety, jak rektor Wyższej Szkoły

(z pochodzenia łodzianin, ukończył

inicjatywy Rostysława Bratunia i Je-

Zgłoszenia przyjmujemy pod-

Lwowa, zaś Józef Czyrek, ówczesny

Sztuk Stosowanych (obecnie Akade-

studia we Lwowie, gdzie założył ro-

whena Hryniwa, przewodniczącego

czas prób lub pod nr tel.: 261 54

sekretarz w Kancelarii Prezydenta

mia Sztuki) Emanuel Myśko, prze-

dzinę i zamieszkał na stałe), mogłem

lwowskiego „Memoriału”, był sym-

87 lub 0505087433. Serdecznie

i Janusz Onyszkiewicz, ówczesny

wodniczący Lwowskiego Oddziału

szybko nawiązać ścisłą współpracę z

boliczny akt pojednania z 30 listo-

zapraszamy!

wiceminister obrony narodowej, któ-

Literatów Ukrainy, wybitny poeta,

odpowiednimi władzami i instytucja-

pada 1989 roku. W obecności mnó-

rym miałem zaszczyt towarzyszyć, w

deputowany do Rady Najwyższej,

mi. Pan Jacek, najpierw społecznie,

Kierownik zespołu

stwa osób, Ukraińców i Polaków, z

imieniu prezydenta Rzeczypospolitej

syn posła na Sejm II RP Rostysław

używając własnego samochodu, gdy

flagami narodowymi (Ukraińcy pod

Edward Sosulski