18

Okruchy historii

17–30 lipca 2012 nr 13 (161) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

POLAK, JAPOńCZYK – DWA BRATANKi  część druga

Współpraca Polskiej Partii Socjalistycznej i japońskiej Kempeitai (formacja podobna do żandarmerii wojskowej, ale

będąca jednocześnie tajną policją zajmującą się też wywiadem i kontrwywiadem) układała się bardzo dobrze. Działania

były silnie utajnione, dlatego nie wiadomo o nich zbyt wiele; nawet teraz. Wtedy wtajemniczonych było dosłownie tylko

kilka osób. Zapewne dzięki temu, współpraca polsko-japońska nigdy nie została wykryta. Natomiast gromko było o tym,

że Roman Dmowski uratował Polskę przed fatalnym powstaniem, popsuł w Tokio szyki Piłsudskiemu, „otworzył oczy”

Japończykom na jego nieodpowiedzialną politykę przemocy, spowodował, że Japończycy nie chcieli się angażować

w takie awantury. PPS niczego nie dementowała, bo to nieźle kamuflowało jej działania. Bezpieczeństwo akcji bardziej

się liczyło niż licytowanie swoich zasług i puste przechwałki.

brytyjskiego. Carski rubel, waluta wte-

dy bardzo silna, aż do roku 1914 był

na każde żądanie w pełni wymienial-

ny na złoto, zaś jeden funt szterling w

tym samym czasie kosztował ponad

dziesięć, może nawet kilkanaście

takich rubli. 33 000 funtów, to wtedy

był – MAJĄTEK! Czemu więc pisze

się teraz, że była to suma niewielka?

SZYMON KAZIMIERSKI

Może autorzy odnoszą się do wartości

obecnego funta-suchotnika? A może

Z Japonii

znowu jest to próba umniejszenia roli

do PPS szły pieniądze

jaką odegrała wtedy PPS, a z nią

Kamuflaż powoduje jednak, że

i Józef Piłsudski? Kempeitai finanso-

niewiele wiemy o niezwykłej współ-

wała nie tylko Polaków. Ale fundusz

pracy Polaków i Japończyków. Trochę

przekazywany Polakom stanowił

wiadomo o rozmieszczeniu polskich

około 1/3 wszystkich takich wydat-

szpiegów, obserwujących wojska

ków. Japończycy naprawdę dbali o

rosyjskie i zbierających informacje

dobre funkcjonowanie współpracy z

dotyczące rosyjskiej armii. Było ich

Polakami, bo była ona dla nich nie-

prawdopodobnie 16. Operowali tam,

Jej Cesarska Mość cesarzo-

Osaka. Polskie dziewczynki w nowych japońskich kimo-

słychanie cenna. Nie dba się tak o

gdzie rosyjskie wojska się koncen-

wa Japonii Sadako Kujo

nach. Dodatkowo każda z nich ma piękny wachlarzyk!

coś, co nie ma znaczenia.

trowały i miały swoje zaplecze, czyli

Polacy zakupili za to 26 000

Narkiewicza uroczysty list, w którym

ciężki, o tyle los małych sierot był po

zakłady pracy. Wszystko to wywożone

Tomsku, Irkucku, Permie i Samarze.

sztuk broni palnej i 4 300 000 sztuk

żegnając się z Polakami, dziękuje im

prostu tragiczny.

było w głąb Rosji wraz z zatrudnionymi

Do obserwacji działań Floty Bałtyckiej

amunicji. Już po oficjalnym zakoń-

za owocną współpracę.

Spyta ktoś, skąd na Dalekim

pracownikami i ich rodzinami. Rosjanie

stworzono centrale w Rydze i Lipawie.

czeniu współpracy, PPS odebrała

Wschodzie tylu Polaków? – Otóż

pozostawili po sobie pustą i „spaloną

Jeden dobrze zakamuflowany szpieg

jeszcze zamówioną wcześniej partię

Polacy znaleźli się tam w sposób,

ziemię”. Polacy przewożeni masowo

znajdował się też w Petersburgu. Bez

Polacy

karabinów wojskowych w ilości 8 500

można powiedzieć, naturalny. Głównie

do Rosji, trafiali bardzo różnie, czasem

Polaków, Japończycy nigdy w życiu

na Dalekim Wschodzie

sztuk (czyli uzbrojenie dla porządnej

Pierwsza wojna światowa szybko

byli to wykwalifikowani fachowcy i ro-

wieziono ich aż na Syberię. Dopóki ist-

nie mieliby takiego wywiadu. Jakoż

brygady!) z amunicją w ilości 18 100

przerodziła się w Rosji w rewolucję,

botnicy kolejowi, których angażowano

niał reżim carski, jakim by on nie był,

doceniali to radośnie i entuzjastycz-

sztuk. Transport rozdzielono i część

a ta wywołała krwawą kontrrewolu-

do budowy i eksploatacji Kolei Trans-

przesiedleńcy z Polski mieli w nim ja-

nie. Z Japonii do PPS szły pieniądze.

tych karabinów wysłano na Kaukaz,

cję i interwencję obcych wojsk. Na

syberyjskiej, którzy skuszeni wysoki-

kieś oparcie. Wszystko skończyło się z

To nie prawda, że było ich mało. Wia-

by wsparły tamtejszych bojowników

rosyjskim Dalekim Wschodzie, we

mi zarobkami przyjeżdżali tu wraz ze

chwilą upadku caratu. Nastąpił czas

domo, że w warunkach konspiracji

antyrosyjskich. Zapytam się teraz

Wschodniej Syberii i Mandżurii zapa-

swoimi rodzinami. W tej polskiej grupie

krwawego terroru, który bezlitośnie

trudno o przejrzyste przedstawienie

Państwa, czy to mało, czy dużo?

nowała anarchia. Powszechna była

było też niemało zesłańców, a od mo-

odsłonił różnice pomiędzy ludnością

spraw finansowych, ale trzeba od

Pamiętacie Państwo barona Mo-

nędza, głód, wszy i choroby. Oblicza

mentu pierwszej wojny światowej tak-

sprowadzoną z Polski, a ich obec-

razu powiedzieć, że w PPS sprawami

tojiro Akashi? W naszej poprzedniej

się, że przebywało tam wtedy około

że przesiedleńców z terenów Kongre-

nym otoczeniem. Szansą na ratunek

finansowymi, dotyczącymi rozliczeń

opowieści wsławił się niefortunnym

50 000 Polaków, a w tym około 5000

sówki.Armia rosyjska cofając się przed

dla Polaków, stały się okupacyjne

międzynarodowych, kierował przy-

zaproszeniem do Japonii Romana

polskich dzieci, głównie sierot i pół-

Niemcami, wywoziła z Polski co tylko

wojska Japońskie. Jakoż Japończy-

szły prezydent Polski Stanisław Woj-

Dmowskiego. Był łącznikiem rządu

sierot. O ile los dorosłych był bardzo

wywieźć się dało. Fabryki, warsztaty,

cy wzięli Polaków pod ochronę!

ciechowski. Człowiek kryształowej

Japonii z antyrosyjskimi organiza-

uczciwości. Pieniądze przychodziły

cjami niepodległościowymi. Teraz

poprzez biura attaché wojskowych

realizował współpracę, jaką Japo-

ambasad Japonii w Paryżu i Londy-

nia podjęła z PPS. Oto fragment

nie. Do zakończenie wojny japoń-

jego pisemnego raportu, w którym

sko-rosyjskiej, Kempeitai przekazało

ocenia przydatność polskiej organi-

Polakom ponad 33 000 funtów szter-

zacji: „Polacy organizowali rewolty

lingów. Jest to suma, którą można

i niekończące się serie zbrojnych

ustalić, co nie oznacza, że faktycznie,

akcji oraz demonstracji w wielu miej-

Polacy otrzymali tylko tyle. Wydaje

scach i te wydarzenia dały początek

się, że pieniędzy mogło być więcej.

trwającym 6 tygodni powstaniom w

A teraz. Czy było to dużo, czy może

Kijowie, Odessie i na Kaukazie”.

niedużo?

Na początku grudnia 1905, na

Proszę Państwa. Jakoś nie mogę

koniec wojny japońsko-rosyjskiej,

sobie przypomnieć waluty, która by-

baron Akashi przesłał na ręce Jodki-

łaby w roku 1905 silniejsza od funta

Pierwsza wojna światowa szybko prze-

rodziła się w Rosji w rewolucję, a ta

wywołała krwawą kontrrewolucję

i interwencję obcych wojsk. Na rosyj-

skim Dalekim Wschodzie, we Wschod-

niej Syberii i Mandżurii zapanowała

anarchia. Powszechna była nędza,

głód, wszy i choroby. Oblicza się, że

przebywało tam wtedy około 50 000

Polaków, a w tym około 5000 polskich

Polskie dzieci przed odpłynięciem do Stanów Zjednoczonych

dzieci, głównie sierot i półsierot.