29

www.kuriergalicyjski.com * kurier Galicyjski * 13–26 kwietnia 2012 nr 7 (155)

Lwów epoki

Otrzymaliśmy list:

Fundacja Anny Walczyk –

Salomei kruszelnickiej

projekt Na granicy kultur

– Z jednego strumienia”

„PRIMA INTER PARES” – pod tym tytułem w galerii-kawiarni „Sztuka”

przy ul. Kotlarskiej, 8 we Lwowie z okazji 140 rocznicy narodzin słynnej

Celem naszej fundacji jest rozwi-

kiew pw. św. Michała Archanioła w

janie kontaktów i współpracy między

Bystrem. Organizatorami niniejszej

solistki operowej Salomei Kruszelnickiej została otwarta wystawa

społeczeństwami oraz inicjowanie

akcji są osoby niezależne, miłośnicy

rozwiązań na rzecz solidarności i po-

bieszczadzkiej kultury i historii, któ-

62 letniego lwowskiego malarza Wołodymyra Łypowego.

kojowego współistnienia, a w szcze-

rym po prostu zależy na uratowaniu

gólności wyznawcami różnych re-

tej wyjątkowej świątyni. Fundacja

KONSTANTY CZAWAGA

ligii i kultur. Chcemy podjąć projekt

ma nadzieję, że uda się jej pomóc w

tekst i zdjęcie

mający na celu popularyzację idei

dofinansowaniu ratowania cerkwi.

oraz reprodukcja obrazu

dialogu pomiędzy mieszkańcami

Blacha pokrywa także kryty pier-

Wołodymyra Łypowego

Ukrainy i Polski oraz mniejszościami

wotnie gontem wydatny daszek oka-

narodowymi na terenie Polski.

powy.

„Jest znany przede wszystkim

Nazwa projektu mówi o gra-

Każda część świątyni zwieńczo-

z wielkiego projektu artystycznego

nicy kultur wschodu, będącej pod

na jest wieżyczkami z pozornymi

„Zachód-Wschód” – mówił o autorze

wpływami Bizancjum a Zachodem

latarniami, cebulkami i kutymi krzy-

ekspozycji Jurij Suchowij, dyrektor

z jego wpływami rzymskimi. Różne

żami. Przed głównym wejściem sze-

Lwowskiego Stowarzyszenia „Twor-

dziedzictwo kulturowe i różna religia

roki stopień schodów tworzy płyta

cziśt ” („Twórczość”). – W latach 1992

od zawsze się ścierały, ale i bardzo

nagrobna, prawdopodobnie z 1743

–2002 150 jego prac przedstawiają-

przenikały. Dlatego ważne jest aby

r., ze słabo widocznym tekstem pisa-

cych historię Ukrainy obejrzało po-

mówić o wspólnym sąsiedztwie, o

nym cyrylicą.

nad 500 tysięcy widzów. Z wystawą

pojednaniu i wspólnym dziedzictwie,

W 1927 roku odnowiono w cerkwi

„Ukraina w sercu”, która cieszyła się

którego nie wolno zaprzepaścić.

ikonostas i prezbiterium. Murowaną,

Ponieważ świadomość społecz-

dwukondygnacyjną dzwonnicę bra-

wielkim powodzeniem na całej Ukra-

na i historyczna po obu stronach

mową wybudowano obok świątyni w

inie przejechaliśmy wtedy trzy tysiące

granicy jest bardzo słaba projekt

1939 r. W 1951 roku obiekt podobnie

kilometrów. Kolejny cykl twórczości

powinien rozpocząć się jak najszyb-

jak w Michniowcu i Lipiu został pozo-

Wołydymyra Łypowego to było „Mille-

ciej aby zbyt radykalne spojrzenie na

stawiony z pełnym wyposażeniem

nium”, z okazji 2000-lecia od narodze-

wspólne sprawy nie oddaliło od sie-

wnętrza.

nia Chrystusa. W muzeach Lwowa,

bie tych dwóch narodów. Brak zainte-

Po przyjeździe nowych miesz-

Kijowa, innych miast była ekspono-

resowania i poszanowania zabytków

kańców podjęto próbę adaptacji

wana wystawa „Dominus illuminatio

mea” („Panie, oświeć mnie”). Ostat-

nio Łypowyj realizuje nowy twórczy

projekt: „Kroki do Europy”.

Wołodymyr Łypowyj przyznał,

że bardzo lubi podróżować, jednak

„umiera bez Lwowa”. „Moje dzieciń-

Wołodymyr Łypowyj

stwo „przeszło” na bruku lwowskim,

cam się w swojej twórczości do tej

fy na scenach włoskich, zwłaszcza

przy obecnej ulicy Ferenca Lista, w

niepowtarzalnej mozaiki lwowskiej,

jako Madame Butterfly. Jej imię nosi

centrum miasta – powiedział artysta,

wybitnych osób, które są powiązane

dziś lwowski Teatr Opery i Baletu”.

– moja pierwsza „podróż” to – wypra-

z moim miastem rodzinnym. Wśród

Salomea Kruszelnicka (1872–

wa na Wysoki Zamek. Lwów to dla

takich postaci chciałem uszanować

1903), urodziła na Podolu. Kształciła

mnie coś bliskiego, rzeczywistego,

też Salomeę Kruszelnicką, dawną

się od roku 1891 w konserwatorium

coś co jest splątane z całym moim

gwiazdę operową Lwowa i Warsza-

Galicyjskiego Towarzystwa Muzycz-

życiem. Dlatego nie ma nic dziwne-

wy, która odnosiła największe trium-

nego we Lwowie, pod kierunkiem

go w tym, ze czas do czasu zwra-

po obu stronach nie jest do przyjęcia

cerkwi na kościół. Odbyły się tu kilka

Walerego Wysockiego. Zadebiutowa-

w Europie, w której szczególne miej-

razy msze po czym władze ich za-

ła w 1893 roku w Operze Lwowskiej

sce zajmują wartości historyczne

kazały. Powoli rozpoczął się proces

rolą Leonory w operze „La Favorite”

każdego narodu. Skupienie się na

dewastacji i rozkradania co cenniej-

Gaetano Donizettiego, a następnie

dobrych relacjach i spotkanie się

szych przedmiotów. Część wywieźli

występowała w Krakowie.

z ostatnimi świadkami tragicznych

funkcjonariusze UB, czego świad-

W połowie lat 90. XIX wieku była

wydarzeń drugiej wojny światowej

kami byli mieszkańcy wsi. W 1962 r.

już uznaną solistką Opery Lwowskiej,

pomoże zbudować pomost między

pozostałe jeszcze eksponaty zostały

występowała w Odessie i Krakowie, a

relacjami Polaków i Ukraińców.

wywiezione do muzeum-zamku w

w 1898 r. na prawie pięć lat związała

Mimo wielu stereotypów po obu

Łańcucie.

się z Operą Warszawską. Stamtąd

stronach Fundacja projektem „Na

Od lat 50. XX wieku cerkiew nie

wyruszyła w wielki świat, otrzymaw-

granicy kultur – z jednego strumie-

pełni funkcji sakralnych. 18 marca

szy angaż do Paryża. Pozostała w

nia” pragnie zaprosić do wspólnej

1970 roku obiekt został wpisany do

pamięci pokoleń jako niezrównana

dyskusji Polaków i Ukraińców.

rejestru zabytków pod numerem:

Halka i najlepsza ponoć w historii

Chcielibyśmy zacząć nasz pro-

A-318. Obecnie znajduje się tu la-

odtwórczyni roli Hrabiny w operach

jekt od wsparcia akcji ratującej cer-

pidarium krzyży i przedmiotów kultu

Moniuszki. Odnosiła wielkie sukcesy

kiew pw. św. Michała Archanioła w

religijnego. Świątynia jak i pobliski

na scenach Europy i Ameryki. Przez

Bystrem. Organizatorami niniejszej

cmentarz są pod opieką Bieszczadz-

długi czas mieszkała we Włoszech.

akcji są osoby niezależne, miłośnicy

kiego Oddziału TOnZ.

Odwiedzała też Lwów, gdzie spędziła

bieszczadzkiej kultury i historii, któ-

Z pierwotnego wyposażenia w

ostatnie lata swego życia. Prowadziła

rym po prostu zależy na uratowaniu

cerkwi pozostało niewiele: rama iko-

klasę wokalną we Lwowskim Konser-

tej wyjątkowej świątyni. Fundacja

nostasu, prestoł oraz mocno znisz-

watorium im. Mykoły Łysenki. Została

ma nadzieję, że uda się jej pomóc w

czone tabernakulum. Część znaj-

pochowana na Cmentarzu Łycza-

dofinansowaniu ratowania cerkwi.

duje się obecnie w muzeum-zamku

w Łańcucie. Są to ikony, krucyfiks

kowskim. Obecnie w kamienicy, gdzie

Najstarsza wzmianka o istnieniu

procesyjny, feretron, figurka Matki

mieszkała Salomea Kruszelnicka jest

popostwa w Bystrem, a co za tym

Bożej z Dzieciątkiem, trzon lichtarza

jej muzeum.

idzie i cerkwi, pochodzi z 1607 roku.

paschalnego, kilka krzyży.

Wołodymyr Łypowyj powiedział,

W 1681 r. zbudowano kolejną świą-

że obecna wystawa „PRIMA INTER

tynię, a popostwo uposażone było 1

Włącz się w nasz projekt!

PARES” powstała dzięki Eugeniuszo-

łanem ziemi. Obecną cerkiew pw. św.

wi Buławinowi, dyrektorowi artystycz-

Michała Archanioła wzniesiono (w

Fundacja Anny Walczyk

nemu galerii-kawiarni „Sztuka”. W

miejscu poprzedniej) w latach 1901-

ul. Płowiecka 04-501 War-

ciągu kilku tygodni Łypowyj stworzył

1902 w narodowym stylu ukraińskim.

szawa www.annmedia.eu

nowe obrazy, które będą ekspono-

Chcielibyśmy zacząć nasz pro-

ann.media@napoleon.waw.pl

wane w „Sztuce” do końca kwietnia.

jekt od wsparcia akcji ratującej cer-

kg

Karnawał

kg