img
28
kurier kulturalny
kurier Galicyjski * 13–26 kwietnia 2012 nr 7 (155) * www.kuriergalicyjski.com
Oksana Ciupa:
Żyjcie i cieszcie się życiem, bo jest krótkie”
Wątpliwe, czy ktoś odważy się zaprzeczyć, że lalka – to nie tylko zabawka, ale i zjawisko kulturowe.
Najstarszą lalkę, która liczy około 30-35 tysięcy lat, znaleziono w jednym z pochówków w Czechach. Od
końca XIX wieku lalka stała się przedmiotem badań etnografów, historyków, pedagogów, filozofów, fachow-
ców od zabawek i kolekcjonerów. Dziś wielu artystów ukraińskich wśród swych dzieł ma też i lalki. Szcze-
gólne miejsce zajmuje lalka w twórczości Oksany Ciupy.
lEONId GOlbERG
tekst i zdjęcia
oraz zdjęcie www.sumno.com
„Kobieta twórcza, prawdziwa, z
ciętym językiem”, – tak charaktery-
zują tę artystkę. Oksana ukończyła
kijowski Instytut Przemysłu Lekkiego
i jest projektantem odzieży. Pracowa-
ła w wytwórni filmowej im. Dowżenki
i w Ukraińskim Centrum Badań Kul-
turologicznych. Jest osobą nieprze-
naszej rodzinie jest zwyczaj codzien-
ciętną: zajmuje się ceramiką i ma-
nego gotowania.
larstwem na szkle, a od 2000 roku
Co dla Ciebie jest najważ-
– tworzy lalki. Przed 11 laty w „Galerii
niejszym w twórczości, w
Mykoły” w Kijowie odbył się jej pierw-
życiu?
szy niezwykły wernisaż. Lalkowe po-
W twórczości – to sama twór-
stacie Oksany porażają kolorystyką,
czość, chęć tworzenia, zmieniania.
odzieniem, nastrojem (na przykład
W sztuce – szczerość.
jej „ukraińskie zwierzęta” promieniują
A w życiu?
radością i światłem). Maleńkie dzieła
Kochać, tworzyć i wierzyć.
artystki można znaleźć w wielu ko-
Masz wielu przyjaciół na
lekcjach, w różnych krajach.
białorusi, dobrze znasz ten
kraj. Skąd te zainteresowa-
Oksana Ciupa
dziś Oksana Ciupa jest
nia i znajomość białoruskie-
naszym gościem. dlaczego
go?
Trudno jest objaśnić miłość.
właśnie lalki?
użytkową, opartą na trady-
Wyrosłam w niepełnej rodzinie,
Dlaczego właśnie ten, a nie inny?
cjach ludowych?
gdzie lalkę uważano za niepotrzebną
Nie myślałam nad tym, że jest
A czy jest bardziej dostojny i lepszy,
rozkosz. Przypominam sobie, jak w
wzrost zainteresowania…
bogatszy i ładniejszy. Tak jest i z pań-
drugiej klasie chodziłam do sklepu,
Możliwe są dwie wersje: kryzys
stwem. Dlaczego ktoś lubi Włochy, a
żeby tylko popatrzeć na cudne nie-
– wtedy ludzie zaczynają myśleć nie
inni Francję czy Hiszpanię? Serce to
mieckie lalki w różowych pudełkach
globalnie a narodowo, powracając,
dziwna rzecz… Podejrzewam, że jest
z przeźroczystą nakrywką. Stały one
tym samym, do tradycji, do korze-
wiele przyczyn, których nie chciała-
zawsze na górnej półce i kosztowały
ni – identyfikują się w taki sposób.
bym upubliczniać.
straszne pieniądze – 35 sowieckich
A może chcą się wyróżnić, a sztuka
Białoruskiego nauczyłam się
jest bardzo trudno: denerwu-
rubli. Zawsze chciałam, żeby taka
użytkowa pozwala należeć do ogółu,
sama, bo po pierwsze, to cudow-
mnie trzy rzeczy”. Nazwij
lalka była tylko moja. Nie widziałam
wybranego, szykownego, a razem z
ny język (gdy usłyszałam go po raz
te rzeczy i skomentuj wypo-
innego sposobu, jak zrobić ją wła-
tym podkreślić swą indywidualność.
pierwszy pomyślałam, że tak rozma-
wiedź?
snoręcznie. Podjęłam decyzję, że
wiali moi przodkowie 500 lat wstecz),
Nie cierpię przemocy w stosun-
Wiem, że zajmujesz się
warto to zrobić.
po drugie – jest to język na wymarciu,
ku do mnie i do innych, włączając
biżuterią „dla wybranych”.
a nauczywszy się go przedłużam mu
zwierzęta.
Oprócz czysto autorskich
Jaki sens wkładasz w słowo
życie, po trzecie – chciałam udowod-
lalek, tworzysz też motanki,
„wybranych”?
Sama określasz się jako
Lubię tekstylia, lubię koraliki.
nić tym, kto mówi, że niemożliwym
ale twierdzisz, że nie robisz
„introwertyk-choleryk”. Jed-
osobiście, okazali się wspaniałymi
Chciałam to pojednać. Nie mam żad-
jest nauczyć się białoruskiego, że to
tradycyjnych lalek. Co jest
nocześnie masz wielu przy-
ludźmi.
nych bajkowych historii związanych
nieprawda. Nie jest to trudne, jeżeli
szczególnego w twoich dzie-
jaciół w rzeczywistości i w
z moją twórczością. „Wybrani” jest
się chce.
Jesteś żoną poety. Co to
łach?
sieci, starasz się darować im
Szczególne jest to, że są one
antonimem do słowa „wszyscy”.
dla ciebie oznacza?
Wiem, że nigdy niczego
radość, zapoznajesz z twór-
Nie jestem żoną poety. Jestem
autorskie. Współczesna motanka nie
dlaczego niektórych swo-
nie planujesz, dlatego nie
czością. Skąd zatem „intro-
żoną chłopaka, Olesia, którego kie-
może być tradycyjną, bo nie ma już
ich prac nie chcesz sprzeda-
pytam o plany. Jakimi posta-
wertyczność”?
dyś poznałam i z którym zechciałam
tych bogów, ani tych materiałów, ani
„Choleryk” – to temperament, a
wać?
ciami chciałabyś uzupełnić
przeżyć życie.
tych tradycji dla których była tworzona.
Są, tak zwane dzieła „programo-
introwertyk – to osobistość skierowa-
swój bajkowy świat? Gdzie
we” i ich nie sprzedaję. Ale życie jest
na wewnątrz, na siebie. Nie oznacza
Czy we wszystkim z Alek-
Jak powstaje twoja lalka
chciałabyś mieć kolejną wy-
rzeczą dziwną – może się zdarzyć,
to, że myślę tylko o sobie i z nikim się
sandrem zbiegają się wa-
i ile czasu ci to zajmuje?
stawę?
Bywa różnie. Zazwyczaj około
że je sprzedam lub podaruję.
W marzeniach mam dwa te-
nie kontaktuję. Nie widzę tu sprzecz-
sze artystyczne, estetyczne
dwóch tygodni. Ale zdarza się, że
maty: chcę zrobić serię żydowską
ności. Dlaczego choleryk i intrower-
smaki i upodobania? A kuli-
Czym jeszcze interesuje
dopracowuję swoje dzieło już po
„Naród, który utraciliśmy” i serię
tyk nie może mieć przyjaciół, czy da-
narne? Czy kuchnia w twoim
się w życiu artystka Ciupa?
wystawie.
białoruskich wiedźm, raczej wiedź-
rować im pozytywnych emocji?
domu też jest artystyczna?
Kto jest twoim ulubionym
minów, bo białoruski panteon, w od-
Co najczęściej gotujesz?
Jakie materiały wykorzy-
pisarzem, malarzem, reżyse-
Po co tobie i twemu zna-
różnieniu od naszego, nasycony jest
Jakie masz ulubione potra-
stujesz?
rem, kompozytorem?
nemu mężowi Aleksandrowi
Tworzę przeważnie lalki tekstyl-
Te pytania przypominają mi
męskimi postaciami. Czego warci
wy i napoje?
Irwancowi, samowystarczal-
Jakoś nie przejmuję się, czy
ne. Tekstylia, nitki, sznurki, ścinki
szkolny pamiętnik z podobną ankie-
są tylko Ziuzia, Chichitun, Woch,
nym,  twórczym  osobom,
mamy podobne upodobania. Waż-
szmatek, płótna używam wyłącznie
tą. Życie jest ciekawe, im dalej, tym
Puszczawik.
kontakty przez Facebooka?
ne jest, abyśmy spoglądali w jed-
z second handu.
silniej. Podróżuję. Borges, Merkes,
Skąd takie zamiłowanie do słowa
Czego chciałabyś życzyć
ną stronę. Gotuję to, co smakuje
Henry Miller.Egon Schile, Van Gogh,
„znany”? Z twego pytania wynika, że
Gdzieś wyczytałem, że
sobie, swoim przyjaciołom
memu mężowi, też mi to sprawia
Rotko.Karwai, Almadowar, Trier.
na Facebooku zebrali się tylko ludzie
twój nowy cykl nosi nazwę
i tym, kto przeczyta nasz
przyjemność. Chociaż, na przykład,
Strawiński, Chaczaturian, Lei (twórca
niesamowystarczalni i nietwórczy.
„Molfary”. Czemu wybrałaś
wywiad?
nie lubię pierogów. Ale do cheresu
muzyki do „Kobieta i mężczyzna”).
Żyjcie i cieszcie się życiem, bo
Jest to portal społecznościowy. Uwa-
ten temat?
to ja męża przyzwyczaiłam, jak i do
Nie mam cyklu pod tą nazwą.
jest krótkie.
żam, jeżeli żyjesz w społeczeństwie,
Mówiłaś kiedyś: „Jestem
brutu też.
Na razie zrobiłam tylko dwie lalki.
to kontaktowanie się jest konieczne.
bardzo miłą, delikatną istotą,
dziękuję za rozmowę i za
Lubię dania, na przygotowanie
Tym bardziej, że poznałam wiele
Jak uważasz, co wywo-
jeżeli podejść do mnie z mi-
poświęcony czas.
których nie trzeba dużo czasu. W
osób na Fb, niektórych poznałam
łuje zainteresowanie sztuką
łością. Zdenerwować mnie
kg