img
20
kurier kulturalny
kurier Galicyjski * 13–26 kwietnia 2012 nr 7 (155) * www.kuriergalicyjski.com
Ukraina nigdy nie będzie Rosją
XXIII Spotkanie Ossolińskie rozpoczęło się od niespodzianki. Okazało się, że zachorował i nie przyjechał do Lwowa prof.
Jacek Purchla z Krakowa, który miał być gościem kolejnego Spotkania. W zaistniałej sytuacji Dyrektor Zakładu Nauko-
wego im. Ossolińskich we Wrocławiu Adolf Juzwenko zaprosił znanego lwowskiego historyka Jarosława Hrycaka.
wieku przewidział, że nie będzie
JuRIJ SMIRNOW
żadnej rewolucji ukraińskiej, zaś
tekst i zdjęcia
Związek Radziecki sam upadnie.
Stary sowiecki system nie będzie
XXIII Spotkanie Ossolińskie
mógł funkcjonować dalej i dzięki
odbyło się tradycyjnie w gmachu
pokojowemu rozpadowi ZSRR po-
Lwowskiej Narodowej Biblioteki
wstanie wolna Polska i wolna Ukra-
im Wasyla Stefanyka i jak zawsze
ina. Wtedy to wszystko wydawało
zostało zorganizowane wspólnym
się utopią, dziś – to rzeczywistość.
wysiłkiem Zakładu Narodowego im
Przewidywał też, że nowa Ukraina
Ossolińskich we Wrocławiu i rze-
otrzyma, niestety, cząstkę starego
czonej biblioteki, przy wsparciu i pod
dziedzictwa ideowego – i to też jest
patronatem konsula generalnego
oznaką naszej współczesności. Ale
RP we Lwowie. Na Spotkanie przy-
70 lat temu poglądów Rudnickiego
było liczne grono słuchaczy, wśród
nie chciano brać pod uwagę, ani
nich grupa pracowników konsulatu
Konsul generalny RP we lwo-
w krajach Zachodu, ani w środo-
generalnego RP we Lwowie z kon-
wie Jarosław drozd przed-
wiskach polskiej czy ukraińskiej
sulem generalnym Jarosławem
stawia książkę Iwana Ły-
emigracji.
Drozdem na czele. Obecni byli też
siaka-Rudnickiego „Między
Tok historii wykazał, że to Rud-
dyplomaci z konsulatu generalne-
historią a polityką”
nicki miał rację. Rudnicki uważał
go Republiki Czeskiej we Lwowie
też, że przegrana walka o ukraińską
sjanom, ale mentalnie i swą kultu-
i konsulatu honorowego Republiki
niepodległość w 1917-1920 latach
rą polityczną są bliżsi do Polski, do
Austrii. Na spotkanie przybyła licz-
nie była klęską, lecz momentem
Europy. Dlatego Ukraina nigdy nie
na grupa lwowskich naukowców,
narodzin współczesnej ukraińskiej
będzie Rosją. Problemem jest nie
profesorów Uniwersytetu im. Iwana
nacji. Pisał, że utworzenie ZSRR
tyle sprawa języka, ile chęci części
Franki i Ukraińskiego Uniwersytetu
w 1922 roku nie było zwycięstwem
ukraińskich polityków dostosowa-
Katolickiego we Lwowie, dyrek-
bolszewików, lecz kompromisem z
nia politycznego układu Ukrainy do
torów lwowskich muzeów. Wśród
ruchami narodowymi w ówczesnej
politycznego układu, panującego
obecnych byli również przedstawi-
Rosji. Dzięki utworzeniu ZSRR
w Rosji. Ukraina jest normalnym
ciele polskich organizacji społecz-
Jarosław Hrycak
Ukrainę, określono jako podmiot
państwem europejskim, a Ukra-
nych, działających we Lwowie oraz
ińcy są normalnym europejskim
polskich mediów.
narodem, dlatego zajmuje ona
Po raz pierwszy została naru-
inne miejsce w Europie niż Rosja.
szona tradycja Spotkań Ossoliń-
Ukraińcy są Europejczykami m.in.
skich, dotąd bowiem z odczytami
dzięki wielowiekowym stosunkom
do Lwowa przyjeżdżali wyłącznie
z Polską.
prelegenci z Polski. Dyrektor Ju-
Będąc w USA Rudnicki czę-
zwenko poinformował zebranych,
sto występował przeciwko ogólnie
że prof. Purchla nie rezygnuje ze
przyjętym postulatom politycznym.
swej wizyty we Lwowie, ale nastą-
Był przeciwny komunizmowi, nazi-
pi to dopiero za rok – dokładnie
zmowi i polityce przywódców ukra-
6 kwietnia 2013 roku. Wcześniej
ińskiej diaspory. Propagował bar-
wszystkie terminy na rok 2012 są
dzo oryginalne idee. Wyróżniało
już uzgodnione z innymi prelegen-
go, jak wielu emigrantów z Ukrainy
tami. Dyrektor Juzwenko powiedział
i Polski, bardzo dobre, gruntowne
również, że „nie miał żadnego kło-
wykształcenie, które otrzymał w
potu ze znalezieniem zastępstwa,
gimnazjum we Lwowie i na stu-
ponieważ we Lwowie działa wielu
diach w Berlinie. Było to wykształ-
wspaniałych uczonych. Profesor
cenie klasyczne, które podziwiało
Hrycak jest z nami w stałym kontak-
wielu Amerykanów i które było
cie, ma renomę uczonego wielkiej
uczestnicy spotkania
wyróżnikiem części elit ukraińskiej
klasy, zarówno w Europie i USA, a
i polskiej emigracji. Teraz przed
jego prace są znane i cenione. Jest
nami w niepodległej Ukrainie stoi
na emigracji w USA i Kanadzie.
autorem ponad 500 naukowych
tlury i generała-dysydenta Petra
prawa międzynarodowego i wy-
zadanie wychowania naszej mło-
Wykładał na wielu uniwersytetach.
prac”. Tym razem prof. Hrycak po-
Grygorenka.
znaczono jej granice. Było to za-
dzieży na takim poziomie. Wtedy
Lubił życie spokojne, a niektóre
stanowił przedstawić zebranym
Profesor Hrycak prezentował
razem potwierdzenie, że Ukraińcy
właśnie tak wykształcona mło-
artykuły pisał przez całe lata. W
nowy polsko-ukraiński projekt – wy-
nie tylko nową serię wydawniczą,
są „narodowością państwową”.
dzież może być przyszłym filarem
jego archiwum pozostało osiem
danie w polskim przekładzie serii
ale zapoznał obecnych z życiory-
Rudnicki przewidywał, że niewola
państwa ukraińskiego.
niedokończonych książek. Żadna
prac ukraińskich naukowców, polity-
sem Iwana Łysiaka-Rudnickiego, z
kiedyś się skończy, ZSRR upadnie,
Po zakończeniu referatu odby-
nie została wydana. Jego artyku-
ków, historyków. Ze strony polskiej
jego spuścizną naukową i publicy-
a państwo ukraińskie pozostanie.
ła się ożywiona dyskusja, podczas
ły były wyważone, przemyślane
projektem kieruje Kolegium Europy
styczną. Referat Hrycaka był może
Tak stało się w 1991 roku.
której bardzo ciekawe uwagi wyraził
i bardzo głębokie. Każdy prawie
Wschodniej we Wrocławiu, pod
nieco improwizowany, ale ujawnił
Prof. Hrycak przedstawił też
prof. Leonid Zaszkilniak. Dyrektor
wart był całej monografii naukowej.
kierownictwem Andrzeja Dąbrow-
wielką osobistą fascynację oma-
swój pogląd na kilka współcze-
Juzwenko podsumował dyskusję
Jeden z ukraińskich profesorów w
skiego. Patronuje całej sprawie re-
wianą postacią, jego poglądami
snych problemów. Mówił między
takimi słowami: „Piękna gawęda
USA powiedział, ze „kiedy urodzi
daktor naczelny Gazety Wyborczej
na historię i politykę.
innymi o tym, że dzisiejszy problem
prof. Hrycaka o historii i polityce,
się genialna idea to bierze artykuły
Adam Michnik.
Iwan Łysiak-Rudnicki urodził
języka ukraińskiego i rosyjskiego
jest wielką ucztą duchową. Proble-
Rudnickiego i te myśli znajduje już
Ukazał się właśnie pierwszy
się we Lwowie w nietypowej dla
na Ukrainie nie jest sprawą naj-
my Ukrainy w Polsce są słabo zna-
u niego”.
tom, prezentacja którego odbyła
Galicji rodzinie: ojciec jego był
ważniejszą, że jest to manipulacja
ne. Patrzymy na historię Ukrainy
Profesor Hrycak powiedział, że
się już w Warszawie i Krakowie.
Ukraińcem,  wnukiem  księdza
części polityków. Sedno sprawy
tylko przez własne wąskie doświad-
on osobiście, czytając Rudnickiego,
Jest to zbiór artykułów naukowych
greckokatolickiego, zaś matka –
nie leży bowiem w języku, tylko
czenia. Wykład prelegenta pozwolił
zrozumiał jak trzeba pisać o ukraiń-
ukraińskiego uczonego Iwana Ły-
Żydówką, córką rabina. W 1939
w różnej mentalności Ukraińców
popatrzeć na ten problem znacznie
skiej historii. Rudnicki był zasadni-
siaka-Rudnickiego, zatytułowany
roku uciekł ze Lwowa do Krakowa,
i Rosjan, kwestii relacji władza
szerzej. Jestem bardzo ciekawy
czym przeciwnikiem ukraińskiego
„Między historią a polityką”. W
a w czasie wojny studiował na Uni-
– społeczeństwo, kwestii kultury
poglądów ukraińskiego uczonego
integralnego nacjonalizmu, był ty-
przygotowaniu są już następne
wersytecie Berlińskim, gdzie obro-
politycznej i tradycji narodowych.
i intelektualisty”.
powym liberałem. W latach 50. XX
tomy z tej serii: prace Symona Pe-
nił doktorat. Po wojnie zamieszkał
Językowo Ukraińcy są bliżsi Ro-