nasz przewodnik

20

20 – 29 października 2009 * Kurier Galicyjski

Po piętach pogranicznikom

Wzdłuż rumuńskiej granicy na bukowinie – putyła

niała ozdoba. Nawiasem mówiąc,

prawo kontroli dokumentów ma nie

tylko żołnierz straży granicznej czy

milicjant, ale nawet miejscowy miesz-

kaniec. Proszę się nie sprzeczać i nie

denerwować, gdy jakiś miejscowy

gazda poprosi Państwa o okazanie

dokumentu tożsamości.

Dziesięć metrów

DMytRO antOnIUK

od Rumunii

Z przełęczy Płoskiwskiej widać

tekst i zdjęcia

Selatyn. Ta wieś wyróżnia się spośród

innych miejscowości powiatu Putyła

najbardziej zalesiony powiat

dzięki dwóm rzeczom. Po pierwsze,

Ziemi Czerniowieckiej powinien

stoi tu najstarsza na tych terenach

(w teorii) być najbardziej bo-

cerkiew, wybudowana w 1603 roku

gaty, z odpowiednim dużym

pod wezwaniem Narodzenia NMP. Po

centrum. tak naprawdę jed-

drugie, Selatyn jest uważany za naj-

nak, spośród innych dużych

bardziej „burzliwą” wieś. W 1948 roku

wsi, położonych wzdłuż rzeki

Putyła

burza trwała bez przerwy 37 godzin,

Putyłki, wyróżnia Putyłę to, że

a „sezon burzowy” trwa tu przez 45

ma duży stadion, szumny bazar

dni w ciągu roku.

i tradycyjnie nijaką, z punktu

Selatyn wydał mi się nawet więk-

widzenia architektury, budowlę

szy, niż Putyła. Nie ma w tym nic

administracji Powiatowej.

Jeśli mówić o Putyle w katego-

dziwnego – ta wieś jest dwieście lat

riach, na przykład, Ziemi Kijowskiej,

starsza od centrum powiatowego.

to na tym tle jest ona po prostu dużą

Piętrowych i dwupiętrowych domów,

wsią. Jednak, Bukowina dlatego jest

wybudowanych z cegły, nie jest tu

najmniejszym obwodem Ukrainy, żeby

mniej. W centrum wsi, na rozdrożu,

miała najmniejsze, ale bardzo sym-

zawsze jest wielu ludzi. Czekają oni

patyczne i przytulne miasta powiato-

na samochody, które by odwiozły ich

we. Gdyby nie targowisko w samym

dalej, w góry, tam, gdzie autobus już

centrum, Putyłę można by uznać za

nie dojedzie. Chciałem się dostać

kurort. Najważniejsze atrakcje Putyły

do wsi Szept, by zobaczyć cerkiew

– to Jurij Fedkowycz i święto „Watra

p.w. św. Eliasza, wybudowaną w roku

połonińska”. Wejścia do dworku-mu-

1898.  Babcia, którą zabrałem do

zeum huculskiego pisarza-demokraty

samochodu, żeby podwieźć do wsi,

warto szukać za samochodami cięża-

opowiadała, że jest tam jeden kapłan,

Dwórek w którym się urodził Jurij Fedkowicz

rowymi, które przyjechały z kramem

który obsługuje pięć wsi i jeszcze wię-

na sąsiedni targ. Muzeum nie jest

cej chutorów. Nie byłem więc zasko-

czynne w poniedziałki, a przerwa obia-

czony, kiedy dojechawszy do Szeptu

dowa trwa od 13.00 do 14.00. Jednak,

nie zastałem go w domu. Natomiast

zdarza się, że w dniach i godzinach

zobaczyłem, jak górale przewożą we

pracy nie ma tu nikogo. To jednak nie

wozach pod sianem owce na sprze-

może już być nowością dla tych, któ-

daż – tylko głowy sterczą. Stoją tam

rzy przyjechali przez wiele wsi z Czer-

porzucone budki przygraniczne i otwar-

Pomnik łukjana Kobyłyci

niowiec. Jeśli się nie uda i nie dostaną

te szlabany z napisem: „Stój!”. Droga

w jego rodzinnej miejscowości

się Państwo do wnętrza drewnianego

wiedzie obok drutu kolczastego, za

serhij

domu, nie szkodzi. Może Państwu

którym – rzeka Suszawa i Rumunia,

zrobi dobrze, gdy się dowiecie, że nie

jest to oryginalny dom Fedkowicza, w

którym urodził się on 8 sierpnia 1834

roku. Jest to, mówiąc językiem historii

na przełęczy Płoskowskiej

architektury, budowla nowoczesna,

postawiona w latach 70. ub. wieku

wiadają tu także o innym działaczu

w miejscu dworku Fedkowiczów-Gor-

ści, aby spróbować prawdzi-

politycznym, który mieszkał w Serhiju

dyńskich. Niestety, dom rodzinny pi-

wych potraw huculskich: ba-

– Omelanie Popowiczu. W roku 1918

sarza uległ spaleniu w 1940 roku. Po

nuszu, serów, żytnicy, wurdy

wybrano go na prezydenta Bukowiny,

epoce Fedkowicza pozostała cerkiew

i guślinki. Można także nabyć

jednak nie było mu, absolwentowi

Mikołajewska, stojąca dwa kroki dalej

coś bardziej trwałego: rzeź-

szkoły w Serhiju, sądzone piastować

od muzeum. W każdym bądź razie,

bione rachwy, bakłażki, ba-

tej godności długo.

nikt nie będzie stał Państwu na prze-

ryłki, butelki i talerze. Oczy-

W Serhiju jest bardzo ładny nowy

szkodzie, gdy zechcecie usiąść obok

wiście, można potańczyć z

dom drewniany, który zdarzyło mi się

trzymetrowego pisarza z brązu, stoją-

huculskim toporkiem wokoło

uznać za hotel. Kiedy wszedłem, aby

cego przy Administracji Powiatowej.

ogromnej watry, zanim pod-

się dopytać o ceny, okazało się, że jest

Nie wiadomo, dlaczego autor rzeźby

chmieleni pastuchowie sznu-

Cerkiew pw. św. Illi w szepcie

to leśnictwo. Leśniczy mimochodem

„udzielił” najsłynniejszemu mieszkań-

reczkiem opuszczą Putyłę.

a także, niestety, duże obszary wy-

w powiecie putylskim w zasadzie nie

zauważył, że fotografowanie „obiektów

cowi Putyły właśnie tak słusznego

Za Putyłą, aż do granicy rumuń-

ciętego lasu. Dalej, za wsią Szept są

istniała żadna turystyka. Teraz, żeby

strategicznych” jest zabronione, po

wzrostu. Fotografie „w objęciach” Fed-

skiej, wsie ciągną się niemal bez

kolejne interesujące zjawiska – wielki

móc tu podróżować, trzeba mieć

czym dodał z uśmiechem „wam, dzien-

kowicza wychodzą śmieszne, dlatego

przerwy. Perwsza z nich – to Serhij.

wodospad Huk Suczawski, grzbiet

dowód osobisty czy paszport (dot.

nikarzom, można wszystko”. Cóż, bar-

też zdarza się, że przed pomnikiem

Tu również jest muzeum z pomni-

górski Jarowiec z najwyższym punk-

obcokrajowców), bo kontrola nadal

dzo dobrze. Tym bardziej, że niedale-

stoi kolejka.

kiem, tym razem poświęcone Łukja-

tem Bukowiny o tej samej nazwie

istnieje. O tym po raz pierwszy prze-

ko granica i w razie czego legitymacja

Szczególnie długa jest ona w ostat-

nowi Kobyłyci. Co prawda pierwszy

(1574 metry). Nie wiadomo, dlacze-

konałem się na Przełęczy Płoskiw-

dziennikarska może się przydać.

nią niedzielę maja, kiedy do Putyły

poseł ze wsi do Parlamentu Wiedeń-

go jest nazywana Popem Iwanem

skiej (971 metrów) za wsią Płoska.

przyjeżdża trzykrotnie więcej osób,

skiego urodził się nie w Sergiju, a na

Można to uznać za rzecz

– proszę nie mylić z górą na Ziemi

Przed spotkaniem ze stróżami prawa

niż w niej mieszka. W tym roku na

chutorze Krasny Dół, który jednak

dziwną, ale w czasach sowiec-

Stanisławowskiej, z ruinami obserwa-

ujrzałem nadzwyczaj piękną cerkiew

miejscowym stadionie jest święto –

leży wysoko w górach i samochodem

kich ludzie nie byli puszczani

torium. Jest tu też bardzo stara grobla

z trzech zrębów (opodal znaleziono

pastuchowie są żegnani przed rozej-

osobowym ciężko jest tam się dostać.

dalej, niż Berehomet na Wyżni-

drewniana obok najbardziej oddalonej

skarb – monety rzymskie). Ogólnie

ściem się na okres letni na połoniny

Postanowiono więc utworzyć mu-

cy. Mogli się dostać dalej tylko

wsi Sarata, nazywana klauzą. Wresz-

biorąc, przełęcze zawsze są malow-

górskie. na „Watrę połoniń-

zeum na szlaku, gdzie od czasu do

ci, którzy mieli miejscowe za-

cie – porzucona radiolokacyjna stacja

nicze, a tu w dodatku była taka wspa-

meldowanie. Wobec powyższego,

czasu można spotkać turystów. Opo-

ską” przyjeżdżają tysiące go-