24

Nasz przewodnik

2 13 lutego 2009 * Kurier Galicyjski

ŚWIAT TOLKIENA POD LWOWEM

DMYTRO ANTONIUK

tekst i zdjêcia

Gdyby zdobywca Oscara,

Megalit œw. Jana Chrzciciela

Peter Jackson, zanim zacz¹³

filmowaæ trylogiê „W³adca

³ach, porozrzucanych po lesie

Pierœcieni”, przyjecha³ w

pogañskich ognisk ofiarnych,

okolice Lwowa, do zagubio-

nie pozostawia w¹tpliwoœci,

nej wœród lasów wioseczki

¿e jesteœmy w jakimœ bardzo

Stulsko, to, z ca³¹ pewnoœ-

znacz¹cym miejscu. Rzeczy-

ci¹, nie wydawa³by fortuny

wiœcie – Stulsko – to nie jakaœ

na drog¹ grafikê kompute-

zapad³a mieœcina, s³u¿¹ca

row¹, która stworzy³a filmowy

temu, by siê schroniæ przed

œwiat Tolkiena. Tu bowiem,

najazdami wroga, a ca³a

zupe³nie realnie istniej¹ Szyr,

stolica, o której œwiadczy³y

Moria i las Fangorna.

archiwa Watykanu i Kon-

stantynopola. Jednak, nie

Namiary

mieszkali tu przodkowie

na to cudowne miejsce:

wspó³czesnych Ukraiñców

Ziemia Lwowska, powiat

i, oczywiœcie, tym bardziej, nie

Miko³ajów, wieœ Stulsko. Do-

krasnoludki. Zamieszkiwa³o tu

jechaæ naj³atwiej jest w³asnym

plemiê bia³ych Chorwatów.

„Jaskinie hobbitów”

samochodem. Autobusy, co

Niektórzy starzy autorzy przy-

prawda, je¿d¿¹, ale niezbyt

puszczali nawet, ¿e Chorwaci,

czêsto. Dojazd samochodem

mieszkaj¹cy na Ba³kanach,

ze Lwowa zajmie maksymal-

s¹ potomkami tutejszych daw-

nie 45 minut. Nie doje¿d¿aj¹c

nych mieszkañców. Wbrew

do Miko³ajowa, przejechaw-

temu, ¿e Stulsko nie jest zna-

szy dwa mosty, skrêcamy

ne nie tylko zwyk³ym turys-

w lewo do wsi Wielka Wola.

tom, ale te¿ fachowcom, nie-

Prosto przed nami, za polem,

którzy entuzjaœci jednak

Wieœniacy przechowuj¹

s¹ widoczne doœæ wysokie,

wykopali tu pozosta³oœci po

tu kartofle

zalesione pagórki, gin¹ce za

wysokich murach, chroni¹cych

horyzontem. Tam rozpoczyna

miasto, a nawet odkryli drogê,

Miejscowi, nie wiadomo, dla-

siê bajeczny, mistyczny, jas-

wymoszczon¹ bia³ym kamie-

czego, nazywaj¹ to œwi¹tyni¹

kiniowy megapolis, zapom-

niem. Ciê¿ko sobie wyobraziæ,

Jana Chrzciciela. Na nim rze-

niany przez wszystkich.

ale ma³¹ rzeczu³k¹ Ko³odnic¹,

czywiœcie, jakiœ tysi¹c lat temu,

która, niby ¿mijka, wije siê

sk³adano w ofierze zwierzêta.

Namiary na to

miêdzy pagórkami, wieki te-

Jeœli zaœ chodzi o ogromne,

cudowne miejsce:

mu przep³ywa³y statki. Biali

podziemne labirynty, to na-

Chorwaci pracowicie pog³êbili

ukowcy potwierdzaj¹ ich

Niektóre nory s¹ zamieszka³e, lecz nie przez

Ziemia Lwowska,

j¹ na d³ugoœci 11 km, a¿ do

istnienie, jednak, z powodu

bohaterów Tolkiena, tylko przez mieszkañców wioski

powiat Miko³ajów,

Dniestru, nie wykluczone, wiêc,

Tolkieina. Ró¿nica polega

¿e do Stulska przyp³ywa³y

wieœ Stulsko.

tylko w kszta³cie drzwi. Tu

statki z Bizancjum i nawet

Dojechaæ naj³at-

one nieco siê ró¿ni¹ od wy-

krajów arabskich.

wiej jest w³asnym

myœlonych przez pisarza, nie

Czemu, wiêc, z up³ywem

s¹ okr¹g³e, a najzwyklejsze.

lat Stulsko siê nie sta³o kwit-

samochodem.

Przy tym niektóre wejœcia s¹

n¹cym miastem, które zaæmi-

po³o¿one tak bardzo nisko

³oby sw¹ wielkoœci¹ i piêknem

Kamienne ule

nad ziemi¹, ¿e inaczej, jak

Lwów, powsta³y o wiele póŸ-

czy siedliska hobbitów?

czo³gaj¹c siê, nie mo¿na siê

niej? Na to pytanie brak

dostaæ do wnêtrza. Jednym

Im bli¿ej podje¿d¿amy do

jednoznacznej odpowiedzi.

s³owem, Szyr baœniowy. Pozo-

Stulska, tym uwa¿niej wpa-

Wed³ug jednej z wersji,

staje tylko siê dziwiæ, ¿e tu do

trujemy siê w budowle, przy-

miasto zosta³o podstêpem

tej pory nie dotarli wielbiciele

pominaj¹ce ule pszczele. Dro-

opanowane przez nieznanych

„W³adcy pierœcieni”, odtwa-

ga dociera a¿ do progu starych

wrogów i spalone do cna.

rzaj¹cy kadry z filmu.

ska³, przysypanych tu i tam

Wed³ug drugiej wersji, biali

Nad miastem jaskiniowym wznosz¹ siê góry

Nory kamienne – to, oczy-

otworami, w których z bliska

Chorwaci uciekli st¹d przed

wiœcie, nie wszystko, co czyni

mo¿na wypatrzyæ drzwi. Jed-

braku œrodków jeszcze ich nie

miasto podziemne. Wszystko

tajemnicz¹ epidemi¹. Jakkol-

Stulsko niepowtarzalnym. Po

nak, podczas gdy w jaski-

zbadali. Jest to prawdziwy

to, niby du¿a grzybnia, zosta³o

wiek by by³o, mimo ¿e s³awa

pierwsze, s¹ one porozrzucane

niach miast Krymu, takich,

skarb dla speleologów i „czar-

porozrzucane po ogromnym

Stulska od dawna jest przy-

na powierzchni, która odpo-

jak Mangupa czy Eski-Ker-

nych” archeologów, tym bar-

pagórkowatym lesie, gdzie

æmiona, jest ono miejscem

menna, ju¿ od piêciuset lat

wiada kijowskiej dzielnicy

dziej, ¿e mieszkañcy Stulska

zaskakuj¹ce w kszta³tach

naprawdê baœniowym. Czy

nikt nie mieszka, stulskie

Podó³, po drugie, poza jaski-

z chêci¹ oprowadz¹ przyjezd-

du¿e kamienie i megality po-

megality s¹ temu winne, czy

kamienne „mieszkania”, zdaje

niowymi komnatami dla

nych ulicami tajemniczych

jawiaj¹ siê przed oczyma na

te¿ odczucie zagadkowych

siê, nie s¹ puste. Prawie wszyst-

ziemniaków jest tu kilka, za-

podziemi, które w zupe³noœci

zalanej s³oñcem polanie.

podziemnych uliczek pod

kie drzwi s¹ zamkniête na du¿e,

skakuj¹cych wyobraŸniê,

pasuj¹ do roli porzuconej sto-

Nad drog¹ wisi ogromna

nogami, ani na chwilê nie

masywne k³ódki. Okazuje siê,

pogañskich ognisk ofiarnych

licy krasnoludków Morii.

budowla, przypominaj¹ca

porzuca nas œwiadomoœæ cze-

¿e to miejscowi wieœniacy

oraz nie zbadane przez nikogo

Trzeba jedynie nie zapomnieæ

kszta³tem zburzony most.

goœ mistycznego, ale nie z³o-

racjonalnie wykorzystuj¹

o latarce, bateriach i ciep³ym

wrogiego. Tak czy inaczej, gdy

Poza jaskiniowymi komnatami dla

wy¿³obione przez przodków

ubraniu.

uda siê Pañstwu przyjechaæ

pomieszczenia, jako banalne

do Stulska, pozostawi ono po

ziemniaków jest tu kilka, zaskakuj¹-

Kto to wszystko

spichlerze, w których prze-

sobie doznania, które z pew-

cych wyobraŸniê, pogañskich ognisk

wymyœli³?

chowuj¹ ziemniaki oraz inne

noœci¹ zaæmi¹ wra¿enia po

ofiarnych oraz nie zbadane przez

produkty. Z boku wygl¹daj¹

Powierzchnia oraz iloϾ

przejrzeniu dowolnej czêœci

– wypisz, wymaluj, jak nory

tych wszystkich przejϾ,

trylogii „W³adca pierœcieni.”

nikogo miasto podziemne.

hobbitów, stworzone przez

drzwi, wyr¹banych w ska-

KG