14
Okruchy historii
31 sierpnia17 września 2018 nr 16 (308) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Bitwa pod Lesienicami
Sekreta z ogrodu Philozofskiego"
albo tajemniczy świat alchemików lwowskich
Jedyną bitwą pod Lwowem, którą osobi-
W 1985 roku podczas rekonstrukcji pomieszczeń dawnej apteki ,,Pod czarnym orlem" na
ście dowodzil Sobieski jako król, byla bitwa
rogu Rynku i ulicy Stauropigijskiej odnaleziono piec hutniczy, który pochodzil jeszcze z XVII
wieku i konstrukcją swoją przypominal piece średniowiecznych alchemików. Powstal pomysl
pod Lesienicami. 24 sierpnia 1675 roku,
urządzenia w tym pomieszczeniu laboratorium alchemicznego (w aptece od 1966 roku dziala
gdy podczas wojny polsko-tureckiej z lat
muzeum). Zaczęto również poszukiwania informacji o dzialalności alchemików we Lwowie.
16721676, pod Lwów podeszlo okolo 10
używanym, skosztowalem osobiście
którego uwija się jedyna ludzka po-
JURIJ SMIRNOW
tys. Tatarów, Sobieski dysponowal zaled-
wobec p. Bojanowskiego i on za mną
stać niskiego wzrostu, w tużurku, o
to samo uczynil".
twarzy rumianej, ozdobionej dużymi,
Alchemicy starannie ukrywali
wie 6 tys. A jednak mistrzowsko rozstrzy-
W średniowieczu naprawdę we
czarnymi, cesarskimi bokobroda-
swoją dzialalność, o zajęciach al-
Lwowie dzialali alchemicy na skalę
mi. Niekiedy przytknie do ust dlugą
chemią tej czy innej osoby mogli
gnąl bitwę na Trakcie Gliniańskim.
europejską i poznanie ich niezwy-
szklaną piszczalkę, rzeklbyś: zagra
wiedzieć tylko nieliczni wtajemnicze-
klych życiorysów mogloby i w XX
jakąś czarodziejską dumkę i obudzi
ni. Zatem nic dziwnego, że do dnia
wieku pokusić niejednego mlodego
uśpione w slojach trucizny i wyzwoli
dzisiejszego przetrwalo niewiele do-
czlowieka do zajęcia się poszukiwa-
uwięzione śmierci, które zaczną się
wodów takiej dzialalności.
niem zlota przy pomocy nieznanych
wić jak węże, zaklęte graniem der-
W opisach przebywania we Lwo-
dotąd technologii, czy odkrycia prze-
wisza. W takiej chwili utożsamialem
wie króla Stefana Batorego znajduje-
pisów nowych doskonalych leków na
Wlodzimirskiego z czarodziejem
my informację o jego kontaktach ze
wszystkie choroby. Nie zważając
Fregolo... Tak, radny Walery Wlo-
lwowskim mieszczaninem, niejakim
na postęp nauki i techniki (a może
dzimirski byl niewątpliwie lwowskim
Bojanowskim. Wlaśnie on otrzymal
akurat dzięki temu), moda na al-
Faustem. A to, że często pokazywal
od króla sekretne zadanie wyjazdu
chemię i alchemików w Polsce nie
się publicznie w czarnym kolpaku z
do Berlina na spotkanie ze znanym
piórkiem, w kontuszu, z karabelą i z
dużym ozlacanym kogutem na piersi
przydawalo mu ponadto podobień-
Bitwa pod Lesienicami. Plaskorzeźba z palacu w Wilanowie
stwa do polskiego czarnoksiężnika
Twardowskiego".
ta stanęla w ufortyfikowanym obozie
KRZYSZTOF SZYMAŃSKI
Jeszcze bardziej zaskakującą
pod miastem.
byla dzialalność Jana Edwarda
Na Trakcie Gliniańskim Tatarzy
Lesienice polożone są o 7 km od
Dunikowskiego, przedstawiciela
pojawili się 24 sierpnia, idąc wzdluż
centrum Lwowa w kierunku wschod-
znanej we Lwowie rodziny inteli-
rzeki Peltwi, wzdluż zwężającej
nim. Przebieg tej bitwy świadczy nie
genckiej, który w latach 2030. XX
się równiny umieszczonej między
tylko o talencie Sobieskiego, ale też
wieku poświęcil swoje życie poszu-
wzgórzami a bagnami rzeki. Zalo-
o jego odwadze jako żolnierza. Prze-
kiwaniu nietradycyjnych technologii
żyli tu obóz. Jedyne dwa wyjścia z
bywal akurat we Lwowie, gdy dotarly
,,produkcji zlota". Do jego niezwy-
tej doliny zostaly obsadzone przez
do niego wieści, że armia turecka
klej i barwnej postaci wróćmy w
dragonię i lekką jazdę. Dla zmylenia
pod wodzą Ibrahima Szyszmana
umarla. W 1706 roku polski król Au-
następnym artykule. Teraz tylko
niemieckim alchemikiem Leonardem
przeciwnika zastosowal też sprytny
(Tluściocha) w sile 2030 tys. żol-
gust II Mocny wydal rozporządzenie
zauważmy, że historie o alchemii i
Turneisserem (15301595), leka-
fortel: przed bitwą odebral husarii
nierzy przeprawila się przez Dniestr
dla swego nadwornego aptekarza
alchemikach są bardzo popularne
rzem elekta Brandenburgii Jana Je-
kopie, z których część powierzyl cze-
pod Tehinią i opanowala Bar. W
Jana Fryderyka Bottchera zorganizo-
również we wspólczesnym Lwowie,
rzego. Turneisser slynąl w Europie
ladzi obozowej, a resztę kazal powty-
lipcu pod Manaczynem dolączyla
wać ,,produkcję zlota dla napelnienia
więc jedynego malego laboratorium
ze swoich alchemicznych rozpraw
kać w ziemię. Manewr ten zupelnie
do nich armia tatarska (ok. 30 tys.
skarbca królewskiego". Aptekarz roz-
alchemicznego w Muzeum Aptece
i król Polski Stefan Batory postano-
zdezorientowal nieprzyjaciela i od-
ordyńców).
począl gorączkową pracę i w 1710
bylo zdecydowanie za malo. Otóż
wil zamówić u niego środek chronią-
wrócil jego uwagę od prawdziwych
Wojska polskie byly o wiele slab-
roku otrzymal... masę porcelanową.
powstala jeszcze jedna ,,sekretna
cy przed ewentualnym zatruciem.
dzialań Polaków. Nieprzyjaciel mial
sze. Jan III Sobieski obsadzil zamki
Król wydal rozkaz budownictwa fa-
apteka" w podziemiach historycz-
Dlaczego król wybral dla tej misji
wrażenie, że stoi tam potężna masa
podolskie częścią swych skromnych
bryki porcelany w Miśni, slynnej do
nej apteki ,,Pod węgierską koroną".
wlaśnie lwowskiego mieszczanina
kawalerii. Tatarzy, chcąc wyjść z
sil w celu opóźnienia marszu armii
dziś.
Aptekę usytuowano przy dawnym
Bojanowskiego i czy ten również byl
obozu, zaatakowali pilnującą wyjścia
Ibrahima Szyszmana. Resztę swych
W XX-wiecznym Lwowie również
placu Bernardyńskim i istnieje ona
alchemikiem i rozumial się na tajem-
w dolinie grupę Bidzińskiego i Lubo-
sil skoncentrowal w okolicach Lwo-
nie brakowalo ciekawych typów, żywo
od 1772 roku. W ciągu wieków
nicach tej zabronionej przez Kościól
mirskiego (okolo 400 żolnierzy). Gdy
wa. Dnia 27 lipca Turcy zdobyli Zba-
przypominających średniowiecznych
swego istnienia byla wlasnością
nauki pozostaje do dziś sprawą
zostali odparci, ze wzgórz uderzyl na
raż. Po Podolu i Wolyniu rozlaly się
alchemików. Znanego w kręgach
zaslużonych lwowskich rodzin
niewyjaśnioną. Bojanowski dostar-
nich Sobieski z dwoma tysiącami jaz-
zagony tatarskie. Na wieść o koncen-
aptekarzy i chemików Walerego Wlo-
Lohngchamps de Berier, Ettingerów
czyl królowi odpowiedni ,,balsam" i list
dy, glównie husarią oraz 300 jeźdźca-
trujących się pod Lwowem wojskach
dzimirskiego wspominal np. Józef
i Piepes-Poratyńskich. Ostatni pro-
od slynnego alchemika, który warto
mi litewskimi, których przywiódl het-
polskich, 22 sierpnia Ibrahim Szysz-
Wittlin: ,,Ze wszystkich specymenów
dukowal nie tylko leki, ale też popu-
tu zacytować: ,,Najjaśniejszy Panie!
man polny litewski Michal Radziwill.
man wyslal ok. 10 tys. Tatarów pod
klanu koltunów kurkowych najlepiej
larne we Lwowie kremy ,,Sultanna",
Otrzymalem list Waszej Królewskiej
Stloczeni Tatarzy nie mogli wyko-
Lwów w celu ich zlikwidowania.
utkwil mi w pamięci radny Walery
,,Krem piękności wschodniej", ,,Ce-
Mości przez pana Bojanowskiego,
rzystać swej przewagi liczebnej. Do
Sobieski mial do dyspozycji za-
Wlodzimirski. Z zawodu chemik, mial
leste". Zachowal się przedwojenny
ze Lwowa dnia 21 maja 1578 roku
tego paraliżowala ich myśl o gotowej
ledwie 6 tys. żolnierzy, w tym polowę
swoje laboratorium na parterze starej
stylowy wystrój apteki, stare naczy-
do mnie pisany... Stosownie tego,
do natarcia kawalerii za wzgórzami.
jazdy. Gdy dowiedzial się o idących
kamienicy przy ulicy Jagiellońskiej
nia z kolorowego szkla i porcelany,
co od p. Bojanowskiego slyszalem,
Walka byla zatem krótka i Tatarzy
na niego Tatarach, rozstawil część
naprzeciw ,,Pawilonu szampańskie-
secesyjne meble. W ,,sekretnych
posylam W.K. Mości pewne antido-
zostali rozbici.
swych sil (glównie dragonia i lekka
go". Chodzilem tamtędy do szkoly i
piwnicach" turyści mogą poznać
tum czyli alexipharmacum przeciw
Sobieskiemu pozostal tylko
jazda) na czterech kierunkach, skąd
nieraz ulegalem pokusie zajrzenia
historię lwowskiego aptekarstwa
wszelkiej truciźnie, przystosowane
triumfalny wjazd do Lwowa i wiwaty
mógl przybyć nieprzyjaciel, nato-
przez niskie okna do środka. To, com
i chemii oraz zobaczyć na wlasne
do natury i kompleksji Waszej Kró-
jego mieszkańców, którzy przeżyli
miast husaria zostala w odwodzie
widzial, po dziś dzień kojarzy mi się
oczy tajemnicze doświadczenia we-
lewskiej Mości. Balsam z niemalą
nie lada chwile grozy.
(ok. 1,21,5 tys. żolnierzy). Piecho-
raczej z alchemią niż z chemią. Byla
dlug przepisów średniowiecznych.
pracą sporządzilem stosownie do
to bowiem pracownia Fausta. Olbrzy-
W aptece można kupić upominki,
prawidel kabalistyki i magii natural-
mia, nie pamiętam już czy sklepiona,
np. ,,mydlo dla lapówkarzy" lub ,,lek
nej, zlość bowiem ludzka teraz do
Prywatne kwatery
sala zapchana stolami, szafami,
przeciwko zlym ludziom". Komu
tego stopnia doszla, że ostrożnym
pólkami, na których gęsto polyskuje
tego byloby za malo, zapraszamy
być należy nie tylko w jedzeniu i
w centrum Lwowa
szklo najfantastyczniejszych ksztal-
wstąpić do magicznej sekretnej re-
piciu, ale nawet w ubiorze, umy-
tów. Dziwacznie poskręcane rury,
stauracji ,,Doktor Faust" przy nieda-
waniu i dotknięciu: bo zdrada ukryta
leje, naczynia polączone, brzuchate
lekiej ulicy Ormiańskiej. Unikatowe
być może w sprzętach rozmaitych,
banie, butle, metalowe zbiorniki, re-
stylowe wyposażenie nawiązuje do
w stolkach i lawkach, których gdy
Oferujemy Państwu noclegi na prywatnych kwaterach w centrum Lwowa.
torty i próbówki puste lub napelnione
historii lwowskiej, zaś każde danie
się kto dotknie albo przez nie prze-
Gospodarstwa prowadzone są przez miejscowych Polaków, gdzie oprócz sa-
cieczą najrozmaitszych barw. A w
i napój są przygotowane wedlug
stąpi, życie utracić może. Zarazem
mego noclegu będą mieli Państwo okazję poznania tajników kuchni lwowskiej
tajemniczej glębi dymią piece, pie-
sekretów dawnych lwowskich ma-
skutek dopiero piętnastego, a nawet
oraz ciekawostek z historii Kresów.
cyki, sapią miechy, a wszystko w
gów i alchemików. Tajemnice ich
trzydziestego dnia się pokazuje, a
Intymność zapewnią Państwu niezależne pokoje, lazienka oraz WC.
nieziemskim plowym świetle gazu.
przygotowania, jak i wiele innych
jad przez mięśnie, nerwy i żyly do
Istnieje również możliwość skorzystania z pelnego lub częściowego wyży-
Czasem buchną jakieś niesamowite
sekretów może zdradzić odwiedza-
serca przenika. Tego więc kosztow-
wienia. Osobom podróżującym samochodem zapewniamy miejsce na bez-
ognie i odbiją się wielokrotnie w ba-
jącym slynny mag średniowieczny
nego balsamu, który stargane sily
piecznym parkingu.
teriach szkla. Klęby pary na moment
Rabe Masse Marcava. Trzeba tylko
krzepi i od trucizny chroni, posylam
tel./fax: +38 0322 75-43-95; kom.: +38 0662-552-301
wszystko zakryją, aby następnie
umieć rozmawiać z jego portretem
W.K. Mości cztery porcje, których
e-mail: kwatery@tylkowelwowie.com; www.tylkowelwowie.com
odslonić to czarnoksięstwo, wśród
zawieszonym w glównej sali.
obyczajem na dworach królewskich
